मीडिया ब्रीफ: महाराष्ट्रातील बांधकाम उपक्रम

मुंबई एचएसआर स्टेशनच्या बांधकामाची अद्ययावत माहिती

बीकेसी स्टेशनच्या उभारणीसाठी लागणारी सुमारे 4.8 हेक्टर जमीन एनएचएसआरसीएलने (नॅशनल हाय स्पीड रेल कॉर्पोरेशन लिमिटेड) कंत्राटदाराला दिली आहे.
बॉटम-अप पद्धतीचा वापर करून हे स्टेशन बांधण्यात येणार आहे, म्हणजेच जमिनीपासून खोदकाम सुरू होईल आणि पायापासून काँक्रिटचे काम सुरू होईल. स्टेशनसाठी लागणारे खोदकाम अतिशय व्यापक असून, 32 मीटर खोलीपर्यंत पोहोचले असून, अंदाजे 18 लाख घनमीटर आहे.

इतके खोल खोदकाम सुरक्षितपणे करण्यासाठी माती कोसळू नये यासाठी ग्राऊंड सपोर्ट सिस्टीम उभारणे गरजेचे आहे. या सपोर्ट सिस्टीममध्ये 17 ते 21 मीटर खोलीच्या 3382 सेकेंट पाइल्स तयार करण्यात येणार आहेत. सर्व सेकेंटचे पाइल्स बांधण्यात आले आहेत. स्टेशन परिसरात खोदकाम सुरू झाले असून, सुमारे दीड लाख घनमातीचे खोदकाम करून त्याची विल्हेवाट लावण्यात आली आहे. खोदकाम जसजसे पुढे जात आहे तसतसे विशिष्ट अंतराने (2.5 ते 3.5 मीटरपर्यंत) सॉइल अँकर्स आणि वॉलर्सचा आधार घेतला जात आहे.

सद्यस्थितीत 681 मजूर व पर्यवेक्षक अहोरात्र काम करत आहेत. प्रकल्प जसजसा पुढे जाईल तसतशी ही संख्या वाढण्याची शक्यता आहे. एका अंदाजानुसार, कामे वाढतील त्या वेळी दररोज आवश्यक असलेले जास्तीत जास्त मनुष्यबळ 6000 व्यक्तींपर्यंत पोहोचू शकते.
या ठिकाणी सुरू असलेले प्राथमिक काम म्हणजे सॉइल अँकर्स आणि वॉलर्स खोदणे आणि दुरुस्त करणे.

बुलेट ट्रेन प्रकल्पासाठी महाराष्ट्र राज्यातील भारतातील पहिल्या 7 किमी लांबीच्या समुद्राखालील बोगद्यासह 21 किमी लांबीच्या बोगद्याच्या बांधकामाबद्दल अद्ययावत माहिती

महाराष्ट्र राज्यातील वांद्रे-कुर्ला संकुल आणि शिळफाटा येथील बुलेट ट्रेन भूमिगत स्टेशन दरम्यान २१ किमी लांबीचा भारतातील पहिला भूमिगत/समुद्राखालील बोगदा बांधण्यात येत आहे.

खालील ठिकाणी बांधकाम सुरू झाले आहे

• 1.) मुंबई एचएसआर स्थानकाच्या बांधकामस्थळी शाफ्ट 1: शाफ्ट खोली 36 मीटर, 100% सेकेंट पायलिंगचे काम पूर्ण, सध्या खोदकाम सुरू
• 2.)विक्रोळीतील शाफ्ट 2 : 36 मीटर खोली, 100 टक्के पायलिंगचे काम पूर्ण, सध्या खोदकाम सुरू आहे. या शाफ्टचा वापर दोन टनेल बोरिंग मशीन दोन वेगवेगळ्या दिशांनी कमी करण्यासाठी केला जाणार आहे, एक बीकेसीच्या दिशेने आणि दुसरी घणसोलीच्या दिशेने
• 3.) सावली (घणसोलीजवळ) येथील शाफ्ट 3 : 39 मीटर खोलीचे खोदकाम सध्या सुरू आहे.
• 4.) शिळफाटा : हे बोगद्याचे एनएटीएम टोक आहे. या ठिकाणी पोर्टलचे काम सुरू झाले आहे.
• 5.) एडीआयटी (अतिरिक्त चालित मध्यवर्ती बोगदा) पोर्टल: हे पोर्टल जलद बांधकाम प्रगतीसाठी भूमिगत / समुद्राखालील बोगद्यात अतिरिक्त प्रवेश सुलभ करेल

शाफ्टच्या बांधकामातील काही आव्हाने

• 1. क. आजूबाजूच्या परिसरातील पर्यावरण आणि लोकसंख्येला कमीत कमी त्रास व्हावा यासाठी पुरेशा ध्वनी आणि वायू प्रदूषण प्रतिबंधक उपायांसह एकाधिक नियंत्रित ब्लास्टिंग

• 2. ख. लोकसंख्येची घनता जास्त असलेल्या भागात आणि लगतच्या विविध पाइपलाइन, विद्युत स्थापना आणि मेट्रो, महामार्ग यासारख्या इतर पायाभूत सुविधा प्रकल्पांमध्ये शाफ्ट बांधले जातात. कमीत कमी व्यत्यय आणून कामे केली जात आहेत, याची काळजी घेतली जात आहे

• 3. ग. महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या (एमपीसीबी) देखरेखीखाली खोदलेल्या साहित्याची प्रत्येक ट्रिप अप्रूव्हल आणि जीपीएस ट्रॅकर आदींद्वारे विल्हेवाट लावणे.

गॅन्ट्री क्रेन, कामगार वसाहती, साईट कार्यालये अशा विविध सुविधाही एकत्रितपणे बांधल्या जात आहेत.

अतिरिक्त तपशील:

हा बोगदा अप आणि डाऊन अशा दोन्ही मार्गांसाठी दुहेरी ट्रॅक सामावून घेण्यासाठी सिंगल ट्यूब बोगदा असेल. पॅकेजचा एक भाग म्हणून बोगद्याच्या ठिकाणी 37 ठिकाणी 39 उपकरण कक्षही बांधण्यात येणार आहेत.

हा बोगदा तयार करण्यासाठी 13.6 मीटर व्यासाच्या कटर हेड असलेल्या टीबीएमचा वापर केला जाणार आहे. एमआरटीएस - मेट्रो प्रणालीमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या शहरी बोगद्यांसाठी सामान्यत: 5-6 मीटर व्यासाचे कटर हेड वापरले जातात.

बोगद्याचा सुमारे 16 किमी भाग तयार करण्यासाठी तीन टनेल बोरिंग मशीनचा वापर केला जाईल आणि उर्वरित 5 किमी न्यू ऑस्ट्रियन टनेलिंग मेथड (एनएटीएम) द्वारे असेल.

हा बोगदा जमिनीपासून सुमारे 25 ते 57 मीटर खोल असेल आणि सर्वात खोल बांधकाम बिंदू शिळफाट्याजवळील पारसिक टेकडीखाली 114 मीटर खाली असेल.

बीकेसी (पॅकेज सी 1 अंतर्गत), विक्रोळी आणि सावली येथे अनुक्रमे 36, 56 आणि 39 मीटर खोलीचे तीन शाफ्ट बांधकाम सुलभ करतील. घणसोली येथे 42 मीटरचा शाफ्ट आणि शिळफाटा येथील बोगदा पोर्टलमुळे सुमारे 5 किमीचा बोगदा एनएटीएम टनेलिंग पध्दतीने बांधणे शक्य होणार आहे. (परिशिष्ट 1 वरील योजना पहा)

संलग्न:

• 1.) सी 2 पॅकेजची योजना-परिशिष्ट 1
• 2.) टनेल ग्राफिक
•