મુંબઈ-અમદાવાદ હાઈ સ્પીડ રેલ કોરિડોર (એમએએચએસઆર) માટે ભારતના પ્રથમ બુલેટ ટ્રેન પ્રોજેક્ટની 508 કિલોમીટર લાંબી ગોઠવણી 12 સ્ટેશનોમાંથી પસાર થશે; ગુજરાતમાં 8 અને મહારાષ્ટ્રમાં 4. 320 કિમી/કલાકની ઝડપે દોડતી આ હાઈસ્પીડ ટ્રેન મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય અને ગુજરાત સ્થિત બે નાણાકીય કેન્દ્રો વચ્ચે ઝડપી કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરશે. મુંબઈથી શરૂ કરીને થાણે, વિરાર, બોઈસર, વાપી, બીલીમોરા, સુરત, ભરૂચ, વડોદરા, આણંદ, અમદાવાદ જેવા 10 શહેરોમાં રોકાણ હશે અને સાબરમતી ખાતે સમાપ્ત થશે.
અમદાવાદ જિલ્લામાં પ્રોજેક્ટની મુખ્ય વિશેષતાઓ નીચે મુજબ છે:
- કુલ ગોઠવણી : 26 કિ.મી.
- બુલેટ ટ્રેન સ્ટેશનોની સંખ્યા: 2 (એલિવેટેડ)
- => સાબરમતી
- => અમદાવાદ
- સાબરમતી નદી પરનો પુલ (નિર્માણાધીન)
- સાબરમતી રોલિંગ સ્ટોક ડેપો
- સાબરમતી ખાતે હાઈ સ્પીડ રેલ મલ્ટિમોડલ હબ
અમદાવાદ એચએસઆર સ્ટેશન
અમદાવાદ એચએસઆર સ્ટેશન શહેરના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક લોકાચારથી પ્રેરિત છે. છત સેંકડો પતંગો ચિત્રિત કેનવાસ દર્શાવે છે જ્યારે અગ્રભાગ માટે આઇકોનિક સૈયદ સિદ્દીકીની જાળીના જટિલ જાળીકામથી પ્રેરિત એક પેટર્ન પસંદ કરવામાં આવી છે.
આ સ્ટેશનનું નિર્માણ પ્લેટફોર્મ નં. 10, 11 અને 12ની ઉપર હાલના પશ્ચિમ રેલવે સ્ટેશન પર આશરે 38,000 ચોરસ મીટર વિસ્તારમાં કરવાની યોજના છે.
- પ્લેટફોર્મની સંખ્યા : 2
- સ્ટેશનની ઊંચાઈઃ ભોંયતળિયાના સ્તરથી 33.73 મીટર
- ૪૩૫ મીટર લાંબો કોન્કોર્સ લેવલ સ્લેબ પૂર્ણ થયો છે. પ્લેટફોર્મ લેવલ સ્લેબનું કામ ચાલી રહ્યું છે
સ્ટેશન કનેક્ટિવિટી પ્લાનઃ (પરિશિષ્ટ-1 જુઓ)
- પરિવહનના અન્ય માધ્યમો સાથે એચએસઆર સ્ટેશનના અવિરત સંકલનને સુનિશ્ચિત કરવા માટે, હાલના રેલવે સ્ટેશનની પૂર્વ બાજુએ મુસાફરોના પરિવહન માટે એક સંકલિત ઇમારતનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે, જ્યાં મુસાફરો તેઓને પૂરા પાડવામાં આવેલા એસ્કેલેટર અને એલિવેટર્સનો ઉપયોગ કરીને આરામથી એક મોડથી બીજા મોડમાં સ્વિચ કરી શકશે.
- આ બિલ્ડિંગને અમદાવાદ રેલવે સ્ટેશન સાથે સંકલિત કરવામાં આવશે, જેથી પ્લેટફોર્મ 1થી 9 સુધી આવતા મુસાફરો માટે ડબલ્યુઆર એફઓબીનું જોડાણ થઈ શકે અને બીજી તરફ તેને સરસપુર તરફના ભૂગર્ભ કાલુપુર મેટ્રો સ્ટેશન સાથે જોડવામાં આવશે.
- એચએસઆર સ્ટેશન અમદાવાદ એરપોર્ટ જે લગભગ 10 કિમી અને નજીકના ગીતા મંદિર સેન્ટ્રલ બસ સ્ટેન્ડ, 3.5 કિમી દૂર છે તેની સાથે સરળ માર્ગ પ્રદાન કરશે.
પરિશિષ્ટ-1
સાબરમતી એચએસઆર સ્ટેશન
સાબરમતી એમએએચએસઆર કોરિડોરનું ટર્મિનલ સ્ટેશન છે, જે સાબરમતી આશ્રમના મહાત્મા ગાંધીના ચરખાથી પ્રેરિત છે. અંદાજે 45,094 ચો.મી.ના વિસ્તારમાં આ સ્ટેશન બનાવવાનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
- પ્લેટફોર્મની સંખ્યા : 4
- સ્ટેશનની ઊંચાઈ: ભોંયતળિયાના સ્તરથી 44 મીટર
- પ્રવાસીઓની સુલભતા અને સુવિધા વધારવા માટે સાબરમતી એચએસઆર સ્ટેશનને સ્ટેશન એરિયા ડેવલપમેન્ટ (એસએડી) માટે શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવ્યું છે.
- ફાઉન્ડેશનનું કામ પૂર્ણ થયું છે. ફર્સ્ટ ફ્લોર સ્લેબ કાસ્ટિંગનું કામ ચાલી રહ્યું છે
સ્ટેશન કનેક્ટિવિટી પ્લાનઃ (પરિશિષ્ટ-2 જુઓ)
- આ સ્ટેશન હાલનાં સાબરમતી રેલવે સ્ટેશન (બી/ડબલ્યુ બ્રોડગેજ (પૂર્વ) અને મીટર ગેજ (પશ્ચિમ) સ્ટેશનોનાં રેલવે યાર્ડ વિસ્તારમાં સ્થિત છે અને તેને હાલનાં પરિવહન માધ્યમો સાથે સંકલિત કરવામાં આવશેઃ
- =>સાબરમતીનાં 2 રેલવે સ્ટેશનો (એસબીટી અને એસબીઆઈ-બીજી)
- => સાબરમતી મલ્ટિમોડલ ટ્રાન્સપોર્ટ હબ
- => મેટ્રો સ્ટેશન
- => બીઆરટીએસ મથક
- અમદાવાદનું સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ એરપોર્ટ સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ છે, જે આગામી બનનાર સાબરમતી એચએસઆર સ્ટેશનથી અંદાજે 9 કિ.મી. દૂર છે
- નરેન્દ્ર મોદી સ્ટેડિયમ (મોટેરા સ્ટેડિયમ) લગભગ 6 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે.
પરિશિષ્ટ-2
સાબરમતી નદી પરનો પુલ
એમએએચએસઆર એલાઇનમેન્ટ ગુજરાતના અમદાવાદ જિલ્લામાં સાબરમતી નદીમાંથી પસાર થશે.
પુલની મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ નીચે મુજબ છે:
- પુલની લંબાઈ: 480 મીટર
- નદીની પહોળાઈ: 350 મીટર
- 76 મીટર x 5 નંગ અને 50 મીટર x 2 નંગના સ્પાન્સનો સમાવેશ થાય છે
- થાંભલાઓની ઊંચાઈ: 31 થી 33.5 મીટર
- 6 મીટર અને 6.5 મીટર વ્યાસના ગોળાકાર થાંભલા
- આ પુલ સાબરમતી અને અમદાવાદ એચએસઆર સ્ટેશનની વચ્ચે છે.
સાબરમતી રોલિંગ સ્ટોક ડેપો
સાબરમતી રોલિંગ સ્ટોક ડેપો આશરે 83 હેક્ટર વિસ્તાર સાથેનો સૌથી મોટો ડેપો હશે. તેમાં નિરીક્ષણ ખાડીઓ, વોશિંગ પ્લાન્ટ, વર્કશોપ, શેડ્સ, સ્ટેબ્લિંગ લાઇન્સ વગેરે સાથેના ટ્રેનસેટ્સની હળવા અને ભારે જાળવણી માટે અત્યાધુનિક સાધનો હશે. આ ડેપોમાં ૧૦ સ્ટેબલિંગ લાઇનો હશે જે ભવિષ્યમાં વધુ વધારીને ૨૯ લાઇન કરવામાં આવશે.
આરસીસીની મોટી ઇમારત, વહીવટી ભવન માટે ખોદકામનું કામ પૂર્ણ થઇ ગયું છે. સ્ટીલના માળખા માટે ડિઝાઇન મંજૂરીઓ, જ્યાં ટ્રેનસેટની જાળવણી અને ઓવરહોલ માટે નિરીક્ષણ ખાડીઓ, ખાડાઓ અને ડેપો મશીનરીઓ આવેલી છે, તે કાર્ય ચાલુ છે. ડેપો માટે જમીન તૈયાર કરવાની કામગીરી પૂર્ણ થઈ ચૂકી છે.
ડેપોમાં યોગ્ય જળ સંસાધન વ્યવસ્થાપન માટેની વ્યવસ્થા હશે. સાબરમતી ડેપોની પાણીની જરૂરિયાત છત પરના વરસાદના પાણીનો સંગ્રહ કરીને અને બોરવેલમાંથી ખેંચાયેલા પાણીથી લગભગ સંપૂર્ણ રીતે પૂર્ણ કરવામાં આવશે. મ્યુનિસિપલ પુરવઠા પર ફક્ત થોડું અવલંબન રહેશે. છતના વરસાદના પાણીને એકત્રિત કરીને તેને ડેપો પરિસરમાં ભૂગર્ભ સ્ટોરેજ ટાંકીમાં સંગ્રહિત કરવામાં આવશે. તે પછી તેની માવજત કરવામાં આવશે અને તેને ઉપયોગ માટે યોગ્ય બનાવવામાં આવશે. સપાટી પરથી વહેતા સ્ટોર્મ વોટરને ખુલ્લા પાણીના જળાશયોમાં લઈ જવામાં આવશે, જે ડેપોના પરિસરની અંદર પણ આવેલા હશે અને તેનો ઉપયોગ એક્વિફર્સને રિચાર્જ કરવા માટે પણ કરવામાં આવશે. ટ્રેનસેટમાંથી અને ડેપોની અંદર ઉત્પન્ન થતા ગટર અને ગંદા પાણીને આધુનિક સુએજ ટ્રીટમેન્ટ અને એફ્લુઅન્ટ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટમાં ટ્રીટ કરીને રિસાયકલ કરવામાં આવશે. આ રિસાયકલ કરેલું પાણી ડેપોની કુલ જરૂરિયાતના લગભગ 70 ટકા જેટલું પાણી પૂરું કરશે.
સાબરમતી ડેપોમાં ટ્રેનો તેમજ ડેપોમાં ઉત્પન્ન થતા કચરાને અલગ કરવા, સંકુચિત કરવા અને તેના સંચાલન માટે કચરો હાથ ધરવાની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવશે.
સાબરમતી ખાતે હાઈ સ્પીડ રેલ મલ્ટિમોડલ હબ
સાબરમતી મલ્ટિમોડલ ટ્રાન્સપોર્ટ હબ અત્યાધુનિક ઇમારત છે, જે સાબરમતી રેલવે સ્ટેશનો, મેટ્રો સ્ટેશન, નિર્માણાધીન સાબરમતી એચએસઆર સ્ટેશન અને બસ રેપિડ ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ સાથે સાતત્યપૂર્ણ જોડાણ પ્રદાન કરે છે.
આ આઇકોનિક માળખું મુંબઈ-અમદાવાદ હાઈ સ્પીડ રેલ કોરિડોરનો અભિન્ન ભાગ છે, જેનું અમલીકરણ નેશનલ હાઈ સ્પીડ રેલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે.
આ અનુકરણીય માળખાની અગ્રભાગમાં સ્ટેનલેસ સ્ટીલથી બનેલા વિશાળ ભીંતચિત્રને દર્શાવવામાં આવ્યું છે, જે દાંડી કૂચની ચળવળને દર્શાવે છે, જે દેશના ઇતિહાસમાં સાબરમતીને ઐતિહાસિક મહત્વ આપે છે. મનમોહક પગથિયાં આકારના બગીચાની ગોઠવણમાં ગોઠવાયેલા સ્વદેશી છોડની જાતોની શ્રેણી દર્શાવતા મનમોહક કુદરતી દ્રશ્યના વિસ્તાર દ્વારા સૌંદર્યલક્ષી આકર્ષણ વધુ વધારવામાં આવ્યું છે.
હબ બિલ્ડિંગમાં ત્રીજા માળના સ્તરે સૌંદર્યલક્ષી રીતે આનંદદાયક કોનકોર્સ છે, જે મુસાફરો માટે વેઇટિંગ લાઉન્જ, રિટેલ વિકલ્પો અને રેસ્ટોરાં જેવી સુવિધાઓ પૂરી પાડે છે.
કોન્કોર્સ માળની ઉપરના બિલ્ડિંગ બ્લોક્સને બે અલગ બ્લોક, એ અને બીમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે, જેને બીજા સ્તરે અગાસી દ્વારા જોડાયેલા છે. બ્લોક એ ઓફિસની જગ્યાઓ માટે કોન્કોર્સથી છ માળ ઉપર અનામત રાખવામાં આવી છે જ્યારે બ્લોક બી, ચાર માળ સાથે, રૂમ, બેન્ક્વેટ હોલ, કોન્ફરન્સ રૂમ, સ્વિમિંગ પૂલ અને રેસ્ટોરન્ટ સાથે હોટલ સુવિધાને સમાવવા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે.
સમર્પિત લેવા અને મૂકવાના માર્ગની સાથે 1300 જેટલા વાહનોને સમાવવા માટે સક્ષમ પાર્કિંગની પૂરતી જગ્યા એ એક વધારાની સુવિધા હશે.
ટકાઉ પદ્ધતિઓને અનુરૂપ, આ હબની અગાસી ઉપર સોલાર પેનલ્સ, વિસ્તૃત કુદરતી દ્રશ્યોવાળી અગાસી અને બગીચાઓ, ઊર્જા-કાર્યક્ષમ ફિક્સચર્સ, કુદરતી પ્રકાશની વિપુલતા, રહેવાસીઓને આસપાસના મનોહર દૃશ્યો પ્રદાન કરવા જેવી ગ્રીન બિલ્ડિંગ સુવિધાઓનો સમાવેશ થાય છે. આલેખન પર્યાવરણ સાથે મૈત્રીપૂર્ણતા અને ઊર્જા કાર્યક્ષમતાને પ્રાથમિકતા આપે છે.
